«سندھی زبان بارے جانکاری »
سندھی زبان دنیا دی 46 ویں وڈی زبان اے تے دنیا دی %0.39 آبادی دی پہلی بولی اے ،
وادئ سندھ وچ711ھجری اسلام دے آن توں پہلاں ایس علاقے وچ بولی جان والی بولی عربی تے فارسی اکھراں دے بغیر بولی جاندی سی اسلام دے آن تو باد ایس وچ عربی تے فارسی دے اکھر وی رل گئے جیس دی وجہ توں ایس دی تریخی تے ثقافتی اھمیت ھور ودھ گئی.
17ویں تے 18ویں صدی وچ اے ادب دی مشھور زباناں وچ شامل ھو گئی جد صوفی شاعر تے بزرگ شاه عبدالطیف بھٹائی (1752-1689) تے سچل سرمست (1827-1739)سمیت بوہت سارے دوجے صوفی شاعراں نیں ایس بولی وچ آپنی شاعری نال اللہ تعالیٰ تے انسان دے تعلق دی پرچار کیتی.
کاروباری سندھی لکھن لئی دیواناگری تے لنڈا سکرپٹ(لپی) ورتیا جاندا سی جد کہ ادب تے مذہبی لکھت لئی فارسی سکرپٹ (لپی) ابوالحسن سندھی تے گورمکھی ورتیا جاندا سی.خدا آبادی تے شکارپوری سکرپٹ وی ایہدے لئی ورتے گئے.
سن 1868وچ بمبئی پریزیڈینسی نیں نارائن جگ ناتھ واڈئیا نوں سندھی ابجد خداآبادی سکرپٹ وچ بدلن لئی مقرر کیتا جیس وجہ توں مسلم اکثریت بوہت مشتعل ھوئی حالات کافی خراب ھون تے بمبئی پریزیڈینسی دے انگریز ذمہ داراں نوں باراں واری مارشل لاء وی لانا پیا  .
برطانوی دور  19ویں صدی وچ متنازعہ ھون دے باوجود عربی رسم الخط تے فارسی اکھر پٹی دے اکھر لے کے موجودہ 52 اکھراں والی سندھی اکھر پٹی بنائی گئی جہڑی اج وی ورتی جا رئی اے ، ایس اکھر پٹی وچ عربی فارسی  اکھراں توں علاوہ اٹھاراں نویں اکھر رلائے گئے  جہڑے اکو جئی واج پر دو مختلف معنی رکھن والے اکھراں لئی ورتے جاندے نیں،
 او اٹھاراں اکھر اے نیں (ڄ ٺ ٽ ٿ ڀ ٻ ڙ ڍ ڊ ڏ ڌ ڇ ڃ ڦ ڻ ڱ ڳ ڪ)

سندھی زبان دے بولے جان والے لہجے
۱ . سروکی ، یاں سرائی جینوں سن باٹھ توں باد سرائیکی دا ناں دتا گیا اپر سندھ وچ بولیا جاندا اے.
۲ . وچولی وسطی یاں سینٹرل سندھ وچ بولیا جان والا لہجہ اے.
۳ . لاڑی لوور سندھ یاں لاڑ دے علاقے وچ بولیا جان والا لہجہ اے .
۴. لاسی مغربی سندھ، لسبیلہ کوہستاں دے بلوچستان والے علاقیاں وچ بولیا جان والا لہجہ اے.
۵ . تھری یاں تھریلی جینوں ڈھاٹکی وی آکھیا جاندا اے تھر   دے صحراء جیسلمیر راجھستان تائیں بولی جاندی اے.
۶ . کچھی یاں کچی کچھ دے علاقے جنوبی سندھ کاٹھیاواڑ گجرات وچ بولیا جان والا لہجہ اے.
(((پی این ایف سندھ زون))))

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

صوبائی زبانوں کو فوراَ نافذ اور قومی زبان کے لیے آئینی ترمیم کی جائے۔

صوبائی زبانوں کو فوراَ نافذ اور قومی زبان کے لیے آئینی ترمیم کی جائے۔ پاکستان کی سپریم کورٹ نے آرٹیکل 251 کے احکامات کو بلا غیر ضروری تاخیر فوراَ نافذ کرنے کا حکم دیا ھوا ھے۔ سپریم کورٹ نے اپنے فیصلے کی تمہید میں کہا ھے کہ: 1۔ اس سے پہلے بھی ھم آرٹیکل 251 کے مندرجات کی اھمیت کی طرف توجہ دلوا چکے ھیں اور سرکاری امور میں قومی زبان اور صوبائی زبانوں کی ترویج کی اھمیت کو اجاگر کرچکے ھیں۔ 2۔ عدالت نے مشاہدہ کیا ھے کہ حکومتِ پنجاب ' پنجابی زبان کو اس کا مقام دلوانے میں ناکام رھی ھے اور اس زبان کو حصولِ علم کا ذریعہ بنانے کے لیے کوئی خاطر خواہ اقدامات نہیں کیے گئے۔ 3۔ دستور میں مہیا کردہ ذاتی وقار کے حق کا لازمی تقاضہ ھے کہ ریاست ھر مرد و زن شہری کی زبان کو چاھے وہ قومی ھو یا صوبائی ' ایک قابلِ احترام زبان کا درجہ ضرور دے۔ 4۔ جب ریاست اس بات پر مصر ھوجائے کہ وہ زبانیں جو پاکستان کے شہریوں کی اکثریت بولتی ھے ' اس قابل نہیں ھیں کہ ان میں ریاستی کام انجام پا سکے تو پھر ریاست ان شہریوں کو حقیقی معنوں میں ان کے انسانی وقار سے محروم کر رھی ھے۔ 5۔ اس بات میں کوئی شبہ نہیں کہ انفرادی اور ...
Read more

Triple Role of Punjabi Is An Urge To Revive The Punjabi Nationalism.

Punjabi is the 9th biggest nation and Punjabi Speaking population of the World and the 3rd biggest nation of  South Asia . But, since the partition of British India, socially and the politically Punjabi nation is a confused, depressed and deprived nation due to "Dilemma of Division of Punjab and Punjabi Nation", "Trauma of Massacre of 2 Million Punjabis" and " Shock of World Largest Mass Migration". Therefore, Punjabi's are hanging to relocate their ideology that; The dominant factor of their identity should be their nation? The dominant factor of their identity should be their religion? The dominant factor of their identity should be their state? At present, the Punjabi nation is composed of 56% Muslim Punjabi community of Punjabi nation, 26% Hindu Punjabi community of Punjabi nation, 14% Sikh Punjabi community of Punjabi nation, 4% Christian Punjabi community of Punjabi nation. After the division of British India with the creation of Pakistan, the Mu...
Read more

The Rise of Punjabi Nationalism.

Punjabis are the largest ethnic population in  Pakistan . The Punjabi nation is the 3rd biggest nation of  South Asia . Punjabi Muslims are the 3rd largest ethnic community in the Muslim Ummah. Punjabi is the 9th biggest nation and Punjabi Speaking population of the World. Integration and assimilation are important parts of Punjabi culture since Punjabi identity is not based on tribal connections, race, color, creed or religion. More or less all Punjabis share the same cultural background. Traditionally, from the initiation of Punjabi nationalism, Punjabi identity is primarily linguistic, geographical and cultural. Punjabi identity is independent of race, color, creed or religion, and refers to those for whom the Punjabi language is the first language, those who reside in the  Punjab  region and associate themselves with the Punjabi Nation. Historically, the Punjabi people were a heterogeneous group and were subdivided into a number of clans called Biradari (lit...
Read more