گھڑی سیانف! نویں شبد تے اصطلاحواں بنانا کس دا کم اے ؟ وقت دے گیڑے نال دنیا بدلدی اے، سائنس دی ترقی نال وکھو وکھ نویاں شیواں ساہمنے آوندیاں نے تے اوہناں لئی شبد وی چاہی دے ہُندے نے_ کسے وی نویں شے لئی لوکائی اپنے اکھر/شبد گھڑ لیندی اے تے فیر اوہیو پرچلت ہو جاندے نے پر فیر وی سرکاراں ساہت دی “خدمت” دے محکمے بناوندیاں نے جنہاں دے ڈھیر کماں وچوں اک کم نویاں سائنسی تے دوجیاں اصطلاحاں بنانا ہُندا اے_ پاکستان وچ پنجابی لئی بنائے گئے محکمے تُسی سجے ہتھ دی پہلی اُنگل نال گِن سکدے او_ ٹیکنالوجی جس تیزی نال ودھ رہی اے اوسے تیزی نال لفظ لوڑیندے نے_ نویں شبداں دے تیجے حصہ دار لیکھک ہُندے نے جیہڑے ساہت تھانیں نویں شبد زبان نوں دان کردے نے_ اک بحث ادبی حلقیاں وچ ویکھی گئی اے کہ “چونکہ وہ چیز جو ہم نے ایجاد نہیں کی اس کو ویسے کا ویسے لکھیں جیسا بنانے والے نے کہا اور “جناتی زبان” سے پرہیز کریں، زبانیں ایسے ہی پھلتی پھولتی ہیں” بالکل، زباناں ایویں ای آگے ودھدیاں نے اور میں ذاتی طور تے ایہدے حق وچ آں, مثلاً کمپیوٹر نوں کمپیوٹر لکھ دئیے تے مسئلہ نہیں پر جدوں کندھ نوں “دیوار” لکھو گے تے سوچنا پووے گا، منیا کہ ہُن لہور شہر وچ دیوار عام بول چال وچ ورتیا جاندا اے پر فیر وی جدوں بولی کول اپنا لفظ ہے وے تے فیر دھکو زوری دی وی لوڑھ نہیں، سُلیکھ دی بولی ہمیشہ عام بولی توں وکھ ای ہُندی اے_ کُجھ چِر پہلاں میں اک کہانی “artificial internet “ تے لکھی، ایہدے لئی ہُن مینوں شبد چاہی دے سَن، اردو ول مُنہ کیتا تے اوتھے “مصنوعی ذہانت” لکھیا سی، پنجابی وچ ایسا کوئی شبد نہیں سی_ سیانیاں ایہنوں “بناوٹی یا بنوٹی سیانف” لکھن ولوں آکھیا پر ایہ اصطلاحاں میرے دل نوں ناں لگن_ اخیر ”گھڑی ہوئی سیانف“ دی اصطلاح بنائی جنہوں بعد وچ “گھڑی سیانف“ کر لیا اور ایہو کہانی دا سَرناوں وی رکھ لیا، مُڑ حلقہ اربابِ ذوق لہور دے اک اجلاس وچ پڑھ وی چھڈی_ رب جانے ہُن ایہ اصطلاح پرچلت ہُندی اے یا اک پنجابی کہانی دا حصہ ہو کے مُک جاندی اے_ جو وی ہویا او تے ویلا دسے گا پر ساڈا ہُن تھاں تھاں تے “آرٹیفیشل انٹیلیجینس” نال وا پینا اے اور ایہدے لئی ساہنوں پنجابی وچ وی لفظ چاہی دے نے_ (علی عثمان باجوہ) #AI #artificialintelligence #artificialintelligenceai #chatgpt
گھڑی سیانف! نویں شبد تے اصطلاحواں بنانا کس دا کم اے ؟ وقت دے گیڑے نال دنیا بدلدی اے، سائنس دی ترقی نال وکھو وکھ نویاں شیواں ساہمنے آوندیاں نے تے اوہناں لئی شبد وی چاہی دے ہُندے نے_ کسے وی نویں شے لئی لوکائی اپنے اکھر/شبد گھڑ لیندی اے تے فیر اوہیو پرچلت ہو جاندے نے پر فیر وی سرکاراں ساہت دی “خدمت” دے محکمے بناوندیاں نے جنہاں دے ڈھیر کماں وچوں اک کم نویاں سائنسی تے دوجیاں اصطلاحاں بنانا ہُندا اے_ پاکستان وچ پنجابی لئی بنائے گئے محکمے تُسی سجے ہتھ دی پہلی اُنگل نال گِن سکدے او_ ٹیکنالوجی جس تیزی نال ودھ رہی اے اوسے تیزی نال لفظ لوڑیندے نے_ نویں شبداں دے تیجے حصہ دار لیکھک ہُندے نے جیہڑے ساہت تھانیں نویں شبد زبان نوں دان کردے نے_ اک بحث ادبی حلقیاں وچ ویکھی گئی اے کہ “چونکہ وہ چیز جو ہم نے ایجاد نہیں کی اس کو ویسے کا ویسے لکھیں جیسا بنانے والے نے کہا اور “جناتی زبان” سے پرہیز کریں، زبانیں ایسے ہی پھلتی پھولتی ہیں” بالکل، زباناں ایویں ای آگے ودھدیاں نے اور میں ذاتی طور تے ایہدے حق وچ آں, مثلاً کمپیوٹر نوں کمپیوٹر لکھ دئیے تے مسئلہ نہیں پر جدوں کندھ نوں “دیوار” لکھو گے تے سوچنا پووے گا،...